et domein van Gomont, later omgedoopt tot Hougoumont, dateert vermoedelijk uit de vijftiende eeuw. Oorspronkelijk niet meer dan een schuur, wordt Gomont het eerste centrum van de familie Arrazola de Oñate in deze gewesten. Het was bescheiden in omvang, met een toren die uitstak boven de andere gebouwen en een mooi uitzicht bood op de prachtige siertuin. Meer dan honderdtwintig jaar lang was Gomont een onlosmakelijk deel van de familie en haar naam: Arrazola de Oñate de Gomont.

In 1661 koopt Jean-Jacques Arrazola de Oñate (1615-1688) Gomont van Arnold Schuyl van Walhorn (1602-1679). Samen met zijn tweede vrouw, Isabelle de Renialme dite de Cordes, en hun jonge zoon betrekt, Jean-Jacques datzelfde jaar het door Schuyl gebouwde kasteel en boerderij.

In de volgende decennia breidt niet enkel de familie, maar ook het domein gestaag uit. Tegen 1791 hebben hier nog vijftien Arrazola’s het levenslicht gezien en omvat het domein van Gomont ondertussen ook een kapel, boomgaard en prachtige siertuin met uitzonderlijk zeldzame bloemen en planten.

itter weinig documenten over dit domein hebben de tand des tijds doorstaan. Wel zijn er nog officiële documenten en akten. Zo lezen we dat de laatste heer van Gomont, Jean-André Arrazola de Oñate de Gomont, in 1780 op 73-jarige leeftijd kinderloos sterft.

Dit leidt uiteindelijk tot het verlies van Gomont. Op het moment dat Jean-André sterft, zijn ook de meeste van zijn broers en neven reeds overleden. Twee neven blijven over, waarvan de ene kanunnik is in Aachen, en de andere een vereenzaamd einzelgänger in Brussel. Geen van beiden kan of wil het kasteel en heerlijkheid overnemen.

Ook de jonge kinderen van neven Charles-Marc en Emmanuel staan niet open voor het overnemen van Gomont. Zij bezitten zelf heerlijkheden ver buiten het Brusselse en hebben nog weinig affiniteit met de plaats.

Bij gebrek aan een jongere erfgenaam blijft het domein bij Jean-André’s echtgenote, Anne Eugenie de Vicq de Cumptich. Wanneer zij later hertrouwt met Philippe Gouret de Louville komt het domein uiteindelijk in zijn bezit.

p 18 juni 1815 wordt het kasteel van Gomont het epicentrum van de Slag van Waterloo. Wat begint als een Frans afleidingsmanoeuvre om meer geallieerde troepen van de linkerflank weg te halen, escaleert in een volwaardige veldslag. Het aantal Britse troepen dat Gomont inneemt is in feite klein, maar kan dankzij de ommuurde tuinen goed standhouden tegen de Franse aanval. Napoleon, die het hele slagveld kan overzien, verliest zichzelf in de strijd en blijft troepen naar Gomont sturen.

Finaal stuurt Napoleon die noodlottige dag 14,000 troepen, verdeeld over 33 bataljons, naar Gomont. Wellington daarentegen heeft vooraf slechts 600 man in Gomont gestationeerd, later aangevuld met nog één bataljon van 800 man. De Slag om Hougoumont heeft bijgevolg het exact omgekeerde effect voor de Fransen. Niet de geallieerden, maar de Fransen verliezen hier uiteindelijk uitzonderlijk veel manschappen. Zo veel, dat Wellington achteraf aangeeft dat Hougoumont de slag heeft doen keren.

Na de gevechten zijn de meeste gebouwen van het domein vernield of in brand gestoken, De muren van enkele gebouwen die hebben stand gehouden, zijn bezaaid met obusscherven en kogelgaten. Van het kasteel blijft nauwelijks meer dan een ruïne over. Ridder de Louville, toen 86 jaar oud, heeft toen de middelen niet om het opnieuw op te bouwen en verkoopt het aan François de Robiano. Via zijn familie komt het uiteindelijk terecht bij de familie d’Oultremont.

In 2003 verkoopt deze familie de bijna vergeten ruïne aan het Waalse Gewest. Vandaag is het dankzij een Britse vereniging volledig gerenoveerd en maakt het deel uit van het bezoekersparcours rond de Slag van Waterloo.